Mỹ – Nhật Bản: Tỷ giá Yên Nhật là điểm nóng trong đàm phán thương mại?

Mỹ – Nhật Bản: Tỷ giá Yên Nhật là điểm nóng trong đàm phán thương mại?

#MỹNhật #ĐàmPhánThươngMại #TỷGiáYên #NgoạiHối

Trước thềm cuộc đàm phán thương mại Mỹ – Nhật, những thông tin trái chiều về tỷ giá đồng Yên đang thu hút sự chú ý của toàn cầu. Theo nguồn tin thân cận tiết lộ với Reuters, Nhật Bản có thể sẽ không nhượng bộ trước sức ép từ phía Mỹ về việc tăng tỷ giá đồng Yên. Điều này trái ngược với tuyên bố của ông Bessent, nhà đàm phán thương mại cấp cao nhất của Mỹ, vào ngày 23/4, khẳng định chính quyền Tổng thống Biden sẽ không theo đuổi mục tiêu tỷ giá cụ thể nào trong các cuộc đàm phán.

Ông Bessent cho biết, trong cuộc gặp sắp tới với phía Nhật Bản, Washington sẽ xem xét nhiều yếu tố, bao gồm “thuế quan, hàng rào phi thuế quan, tỷ giá và trợ cấp của chính phủ”. Tuy nhiên, việc ông khẳng định “không có mục tiêu tỷ giá cụ thể” vẫn chưa làm dịu bớt lo ngại về áp lực tiềm tàng từ phía Mỹ.

Ý định của Nhật Bản: Thận trọng và tìm hiểu

Mặc dù đàm phán thương mại Mỹ – Nhật đã bắt đầu, nhưng vòng đàm phán đầu tiên chưa đạt được bước tiến đáng kể. Vấn đề tỷ giá được dự kiến sẽ được thảo luận sâu hơn trong cuộc gặp trực tiếp giữa ông Bessent và ông Kato trong tuần này, bên lề sự kiện của IMF và WB.

Một trong những mục tiêu chính sách thương mại của chính quyền Mỹ là giảm thâm hụt thương mại. Việc Tổng thống Trump trước đây cáo buộc Nhật Bản cố tình giữ tỷ giá Yên thấp để có lợi thế thương mại đã dẫn đến kỳ vọng rằng Mỹ sẽ gây áp lực để Nhật Bản tăng tỷ giá Yên so với USD. Kỳ vọng này đã đẩy tỷ giá Yên lên mức cao nhất trong 7 tháng gần đây so với USD. Tuy nhiên, xu hướng này có vẻ đang thay đổi, với đồng USD phục hồi mạnh mẽ đạt hơn 143,4 Yên/USD vào ngày 23/4.

Mặc dù là đồng minh thân cận, Nhật Bản vẫn phải chịu thuế quan 24% do chính quyền Mỹ áp đặt. Thuế quan 25% đối với ô tô nhập khẩu, trong đó có ô tô Nhật Bản, được xem là một thách thức lớn đối với nền kinh tế Nhật Bản.

Tuy nhiên, các nguồn tin thân cận cho biết Nhật Bản khó có thể có hành động trực tiếp như can thiệp tỷ giá hay tăng lãi suất ngay lập tức để đẩy giá Yên lên. Chiến lược của Nhật Bản tập trung vào việc hiểu rõ quan điểm của Mỹ về tỷ giá và cách vấn đề này có thể được lồng ghép vào một thỏa thuận thương mại toàn diện hơn. Do đó, cuộc gặp sắp tới của ông Kato và ông Bessent nhiều khả năng sẽ không dẫn đến một thỏa thuận lớn về việc kích thích đồng Yên tăng giá như một số nhà đầu tư và nhà phân tích kỳ vọng. “Nhật Bản chủ yếu sẽ tìm hiểu về ý định của Mỹ,” một nguồn tin nói với Reuters. Ngân hàng Citigroup thậm chí dự đoán rằng, trong khi Mỹ có thể hướng đến mốc 100 Yên/USD, thì một thỏa thuận ở mức 120 Yên/USD sẽ thực tế hơn.

Thế khó của Nhật Bản: Giữa búa và đe

Lần gần đây nhất Mỹ gây áp lực mạnh buộc Nhật Bản tăng tỷ giá Yên là vào năm 1985, thông qua Thỏa ước Plaza. Gần đây, tốc độ tăng lãi suất chậm chạp của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) cũng được cho là sẽ trở thành một chủ đề nóng trong đàm phán.

Tuy nhiên, Nhật Bản gặp khó khăn trong việc tác động đến tỷ giá Yên theo hướng có lợi cho cả hai nước. Lần can thiệp ngoại hối gần đây nhất của Nhật Bản là vào năm 2022, khi Tokyo mua vào Yên để hỗ trợ đồng nội tệ sau khi Yên giảm xuống mức thấp nhất gần 3 thập kỷ. Hiện nay, Yên đã phục hồi mạnh, vì vậy việc đẩy giá Yên tăng thêm có thể làm suy giảm lợi nhuận của các nhà xuất khẩu Nhật Bản, đặc biệt trong bối cảnh thuế quan của Mỹ tăng cao. Can thiệp tỷ giá bằng cách mua Yên đồng nghĩa với việc Nhật Bản phải bán ra dự trữ trái phiếu kho bạc Mỹ – một động thái có thể không được Washington ủng hộ trong bối cảnh thị trường trái phiếu Mỹ đang biến động.

Việc sử dụng chính sách tiền tệ để đẩy giá Yên lên cũng gặp nhiều bất cập. BOJ đang có xu hướng trì hoãn tăng lãi suất vì thuế quan của Mỹ đe dọa đến sự phục hồi kinh tế mong manh của Nhật Bản. Tăng lãi suất theo yêu cầu của Mỹ cũng sẽ làm suy yếu sự độc lập của BOJ và giảm uy tín của cơ quan này. “Ngay cả khi Nhật Bản và Mỹ thảo luận về tỷ giá, hai bên cũng sẽ không làm được gì nhiều. Can thiệp tỷ giá cũng không hợp lý, tăng lãi suất cũng vậy,” ông Hiroyuki Machida, giám đốc phụ trách tỷ giá Nhật Bản của ngân hàng ANZ nhận xét.

Trước thềm cuộc gặp, một số nguồn thạo tin tiết lộ với hãng tin Reuters rằng phía Nhật có thể sẽ không nhất trí nếu Mỹ gây sức ép đòi Tokyo tăng tỷ giá đồng nội tệ.

Trong khi đó, ông Bessent ngày 23/4 nói rằng chính quyền Tổng thống Donald Trump sẽ không theo đuổi mục tiêu tỷ giá cụ thể nào trong đàm phán thương mại với Nhật Bản. Trao đổi với báo giới, nhà đàm phán thương mại cấp cao nhất của Mỹ nói trong cuộc gặp sắp tới với các đối tác đến từ Tokyo, Washington sẽ xem xét nhiều yếu tố gồm “thuế quan, hàng rào phi thuế quan, tỷ giá, và trợ cấp của chính phủ”.

“Không có mục tiêu tỷ giá cụ thể nào”, ông Bessent nói với các nhà báo bên lề chuỗi sự kiện mùa xuân thường niên ở Washington của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và ngân hàng Thế giới (WB).

HÉ LỘ VỀ Ý ĐỊNH CỦA NHẬT BẢN

Đàm phán thương mại Mỹ – Nhật đã khởi động vào tuần trước, nhưng hai bên về cơ bản chưa đạt bước tiến hành trong vòng đàm phán đầu tiên. Vấn đề tỷ giá cũng không được đề cập trong cuộc gặp đầu tiên, và được nhường lại cho cuộc gặp trực tiếp giữa ông Bessent và ông Kato dự kiến diễn ra trong tuần này, bên lễ sự kiện của IMF và WB.

Một trọng tâm trong chính sách thương mại của ông Trump là giảm thâm hụt thương mại khổng lồ của Mỹ. Việc ông từng cáo buộc Nhật Bản cố tình giữ tỷ giá đồng yên yếu để giành lợi thế về thương mại đã dẫn tới kỳ vọng rằng chính quyền Trump 2.0 sẽ gây áp lực đòi Tokyo tăng tỷ giá yên so với USD nhằm cải thiện sức cạnh tranh cho các nhà sản xuất Mỹ.

Kỳ vọng này đã góp phẩn đẩy tỷ giá đồng yên tăng lên mức cao nhất 7 tháng so với USD trong thời gian gần đây. Hôm thứ Ba, tỷ giá USD so với yên giảm xuống dưới mức 140 yên đổi 1 USD. Ngày 23/4, đồng USD phục hồi mạnh, đạt hơn 143,4 yên đổi 1 USD.

Dù là đồng minh thân cận bậc nhất của Mỹ ở khu vực châu Á, Nhật Bản bị ông Trump áp thuế đối ứng 24%. Thuế quan 25% mà ông Trump áp lên ô tô nhập khẩu, trong đó có ô tô Nhật, được đánh giá là một thách thức lớn đối với kinh tế Nhật Bản.

Tuy nhiên, nguồn thạo tin tiết lộ với Reuters rằng sẽ khó có chuyện Nhật Bản có hành động trực tiếp, chẳng hạn can thiệp tỷ giá hoặc ngay lập tức tăng lãi suất, để đẩy tỷ giá đồng yên lên. Thay vào đó, các nhà hoạch định chính sách Nhật Bản hy vọng sẽ hiểu rõ hơn quan điểm của Mỹ về vấn đề tỷ giá, và vấn đề này có thể sẽ được gắn kết như thế nào vào một gói biện pháp mà hai nước sẽ đàm phán để đi đến một thỏa thuận thương mại – nguồn tin cho hay.

Điều này có nghĩa là cuộc gặp sắp tới của ông Kato và ông Bessent sẽ không đi tới nhất trí về một động thái phối hợp lớn để kích thích đồng yên tăng giá mạnh như kỳ vọng của một số nhà đầu tư và nhà phân tích trong thời gian gần đây.

“Nhật Bản chủ yếu sẽ tìm hiểu về ý định của Mỹ”, một nguồn thạo tin nói với Reuters.

“Mỹ có thể đang nghĩ tới mốc tỷ giá 100 yên đổi 1 USD, nhưng chúng tôi cho rằng hai bên thỏa thuận ở mốc 120 yên đổi 1 USD là thực tế hơn”, một báo cáo của ngân hàng Citigroup trong tuần này nhận định.

THẾ KHÓ CỦA NHẬT BẢN

Lần gần đây nhất Mỹ gây áp lực lớn buộc Nhật Bản tăng tỷ giá đồng yên là vào năm 1985, khi Washington dẫn đầu nhóm 7 nền công nghiệp phát triển G7 phối hợp can thiệp vào thị trường tiền tệ để làm đồng USD mất giá theo Thỏa ước Plaza.  

Giới thạo tin gần đây có nói với Reuters rằng tốc độ tăng lãi suất chậm chạp của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) cũng có thể trở thành một chủ đề “nóng” trong đàm phán thương mại Nhật – Mỹ.

Tuy nhiên, rất khó để Nhật có thể tác động lên tỷ giá đồng yên theo hướng có lợi cho cả hai nước. Lần gần đây nhất nước này can thiệp vào thị trường ngoại hối là vào năm 2024, khi Tokyo mua vào đồng yên để hỗ trợ đồng nội tệ sau khi yên giảm giá xuống mức thấp nhất gần 3 thập kỷ là 161,99 yên đổi 1 USD hồi tháng 7 năm ngoái.

Hiện nay, yên đã hồi phục mạnh so với mức tỷ giá đó, nên giới chức Nhật có thể sẽ thận trọng khi nói đến việc làm tỷ giá tăng thêm, bởi việc yên tiếp tục tăng giá sẽ bào mòn hơn nữa biên lợi nhuận của các nhà xuất khẩu Nhật Bản trong bối cảnh hàng rào thuế quan ở Mỹ tăng cao.

Nếu Nhật Bản can thiệp tỷ giá bằng cách mua vào đồng yên, nước này sẽ phải bán ra dự trữ trái phiếu kho bạc Mỹ – một biện pháp mà Washington có thể không hài lòng xét tới việc thị trường trái phiếu Mỹ bán tháo gần đây.

Việc sử dụng chính sách tiền tệ để đẩy yên tăng giá càng bất cập hơn. BOJ hiện đang có khuynh hướng trì hoãn tăng lãi suất vì thuế quan của ông Trump đang đe dọa làm trệch hướng sự phục hồi kinh tế mong manh của Nhật. Việc tăng lãi suất theo yêu cầu của Mỹ cũng sẽ làm suy yếu sự độc lập của BOJ trong thiết lập chính sách tiền tệ và giảm uy tín của cơ quan này – giới phân tích nhận định.

“Ngay cả khi Nhật và Mỹ thảo luận về tỷ giá, hai bên cũng sẽ không làm được gì nhiều. Can thiệp tỷ giá cũng không hợp lý, tăng lãi suất cũng vậy”, giám đốc phụ trách tỷ giá Nhật Bản Hiroyuki Machida của ngân hàng ANZ nhận xét.