Khám Phá Lịch Sử Hải Cảng Việt Nam: Cửa Ngõ Giao Thương Và Dấu Ấn Thời Đại

Khám Phá Lịch Sử Hải Cảng Việt Nam: Cửa Ngõ Giao Thương Và Dấu Ấn Thời Đại
#HảiCảngXưa #LịchSửViệtNam #TrưngBàyTàiLiệu #ĐôngDương #DiSảnHàngHải

Theo Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I, triển lãm “Hải cảng xưa: Từ Đông Dương ra thế giới” hé lộ hành trình hơn 200 năm hình thành và phát triển của hệ thống cảng biển Việt Nam – những “cửa ngõ” kết nối giao thương, văn hóa và cả những biến động lịch sử.

### Hải Cảng: Điểm Tựa Giao Thương và Bước Chân Thuộc Địa
Trước thế kỷ XIX, các thương nhân và giáo sĩ nước ngoài đã chọn cảng biển Việt Nam làm điểm dừng chân để buôn bán, truyền giáo, thậm chí thăm dò tiềm năng xâm chiếm. Đến thời Pháp thuộc, hàng loạt cảng lớn như Hải Phòng, Đà Nẵng, Sài Gòn được quy hoạch bài bản, phục vụ khai thác thuộc địa. Các tài liệu trưng bày cho thấy rõ tham vọng biến Đông Dương thành trung tâm hàng hải của Pháp ở châu Á.

– Bản đồ cảng Hải Phòng năm 1925 với hệ thống kho bãi, đường ray tàu hỏa hiện đại.
– Mặt bằng kiến trúc hải đăng Hòn Dấu (1985) – minh chứng cho kỹ thuật xây dựng tiên tiến.

### Hải Đăng: “Mắt Thần” Canh Giữ Biển Khơi
Triển lãm nhấn mạnh vai trò của hệ thống hải đăng trong việc dẫn đường tàu thuyền. Từ thời Nguyễn, triều đình đã chú trọng xây dựng các tháp đèn biển, nhưng đến thời Pháp, chúng được nâng cấp thành mạng lưới rộng khắp, đảm bảo an toàn cho tàu vận tải quốc tế.

### Hải Vận: Sức Mạnh Kết Nối Toàn Cầu
Nhờ hạ tầng cảng biển và đường sắt đồng bộ, các công ty vận tải Pháp như Messageries Maritimes đã độc chiếm tuyến đường biển Đông Dương – châu Âu, biến Việt Nam thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng thuộc địa.

### Thông Tin Triển Lãm
– Thời gian: Từ 15/4
– Hình thức: Trực tuyến tại [archives.org.vn](http://archives.org.vn) và [Facebook Lưu trữ Quốc gia I](https://facebook.com/luutruquocgia1).
– Nội dung: 3 chủ đề chính: Hải cảng, Hải đăng, Hải vận với 200 tài liệu, bản đồ quý hiếm.

Đây là dịp hiếm có để công chúng tiếp cận những tư liệu gốc, sống lại hành trình từ những bến cảng nhỏ bé đến di sản hàng hải đa quốc gia.

#VănHóaBiển #LưuTrữQuốcGia #KiếnTrúcCổ #HảiPhòngXưa #DiSảnPháp

Theo Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I – đơn vị tổ chức triển lãm “Hải cảng xưa: Từ Đông Dương ra thế giới”, từ trước thế kỷ XIX, thương nhân nước ngoài đã lui tới các cảng biển của Việt Nam để tiến hành buôn bán và thăm dò tình hình trong nước. Đây cũng là nơi các giáo sĩ nước ngoài cập bến trước khi thâm nhập vào nội địa để truyền giáo, mở đường cho sự can thiệp của các nước phương Tây vào Việt Nam.

Sau khi xâm chiếm nước ta, người Pháp từng tham vọng xây dựng hàng loạt hải cảng dọc bờ biển Đông như Sài Gòn, Đà Nẵng, Hải Phòng, Hòn Gai-Cẩm Phả, Bến Thủy, Quy Nhơn, Nha Trang, Cam Ranh, Hà Tiên… Đồng thời, hệ thống văn bản phục vụ công tác quản lý và vận hành cảng biển cũng từng bước được hoàn thiện.

Bản vẽ mặt đứng hải đăng Hòn Dấu 1985 (ảnh: Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I)

Sơ đồ Cảng Hải Phòng 1925 (ảnh: Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I).

Cùng với mạng lưới hải cảng, hải đăng có vai trò then chốt trong việc giúp tàu thuyền ngoài khơi định hướng, báo hiệu dẫn luồng, chỉ dẫn vị trí có chướng ngại vật ngầm nguy hiểm… Tài liệu Châu bản cho thấy triều đình nhà Nguyễn đã quan tâm đến việc xây dựng, tôn tạo hải đăng phục vụ hoạt động của tàu thuyền. Sang đến thời Pháp, hệ thống hải đăng được xây dựng hàng loạt, góp phần phát triển hạ tầng hàng hải từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho công cuộc khai thác thuộc địa.

Sự hoàn thiện của cơ sở hạ tầng gồm hệ thống hải cảng, hải đăng liên kết với hệ thống đường bộ, đường sắt đã thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động vận tải đường biển ở Đông Dương. Các công ty vận tải biển lớn của Pháp, đặc biệt là hai công ty Messageries Maritimes và Chargeur Réunis, đã phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn này nhờ các hợp đồng vận chuyển nhân lực và hàng hóa giữa Đông Dương và chính quốc cũng như các quốc gia và vùng lãnh thổ khác.

Hình ảnh triển lãm trực tuyến “Hải cảng xưa; Từ Đông Dương ra thế giới”.

Triển lãm trực tuyến “Hải cảng xưa: Từ Đông Dương ra thế giới” sẽ đưa người xem ghé thăm nhiều địa danh ở ba miền Bắc, Trung, Nam để cùng nhìn lại quá trình phát triển của các cửa ngõ quốc tế trên biển cũng như lịch sử những “con mắt” của đại dương xanh. Triển lãm bao gồm 3 phần: Hải cảng – Cửa ngõ giao thương và thâm nhập; Hải đăng – Mắt thần canh biển; Hải vận – Kết nối những chân trời. Các tư liệu, hình ảnh trưng bày phục vụ công chúng từ ngày 15/4 tại địa chỉ archives.org.vn và facebook.com/luutruquocgia1.

N.H