Phong trào “Bình dân học vụ số” được phát động, lan tỏa nhằm tăng năng lực số, khả năng sử dụng các thiết bị và ứng dụng số cho người dân. Đây cũng là nền tảng quan trọng để hình thành chính phủ số, xã hội số, kinh tế số, công dân số theo Nghị quyết số 57-NQ/TƯ của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

“Xóa mù” về chuyển đổi số

Những năm gần đây, khoa học và công nghệ đã có những bước phát triển vượt bậc, mở ra tầm nhìn rộng lớn, góp phần thay đổi sâu sắc các nền kinh tế và trật tự thế giới với tốc độ chóng mặt. Đồng thời, khoa học công nghệ cũng mang đến cho con người những công cụ quản lý thông minh, chuẩn mực, góp phần khắc phục bất cập trong hành chính công và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Được truyền cảm hứng, kế thừa và phát huy tinh thần của phong trào “Bình dân học vụ” diệt “giặc dốt” do Chủ tịch Hồ Chí Minh phát động cách đây 80 năm, phong trào “Bình dân học vụ số” do Tổng Bí thư Tô Lâm khởi xướng ra đời trong một bối cảnh hoàn toàn mới – kỷ nguyên số, nơi công nghệ trở thành ngôn ngữ phổ thông của phát triển. Phong trào này là lời đáp mang tính thời đại cho nhiệm vụ “xóa mù” công nghệ số, nhằm trang bị cho mỗi người dân những kiến thức và kỹ năng cơ bản nhất để tự tin, an toàn khi tham gia môi trường số, qua đó nắm bắt, tận dụng và thụ hưởng các thành quả của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Hiện nay, phong trào “Bình dân học vụ số” đang được triển khai rộng khắp trên toàn quốc với sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền các cấp, các tổ chức đoàn thể, doanh nghiệp công nghệ và cộng đồng khởi nghiệp. Mục tiêu của phong trào không chỉ dừng lại ở việc phổ cập công cụ, nền tảng học tập kiến thức cơ bản về chuyển đổi số và phát triển kỹ năng số đến tận thôn, bản, tổ dân phố, mà còn tạo nên một cuộc vận động toàn dân thi đua học tập, rèn luyện kỹ năng số và tích cực tham gia vào tiến trình chuyển đổi số quốc gia. Quan trọng hơn, phong trào góp phần khơi dậy tinh thần học tập suốt đời, xây dựng lực lượng người dân có khả năng làm chủ các tiện ích số trong đời sống thường nhật – từ thanh toán điện tử, khai báo y tế, làm việc từ xa đến học tập trực tuyến…”.

Sức lan tỏa mạnh mẽ

Là trái tim của cả nước, năm 2025, Hà Nội đang chứng kiến một làn sóng “xóa mù” công nghệ số lan tỏa mạnh mẽ tới từng địa phương trên địa bàn Thủ đô. Các quận, huyện đồng loạt phát động, ra quân triển khai phong trào với những mục tiêu cụ thể, rõ ràng. Trong đó, quận Đống Đa đặt mục tiêu đến năm 2026, 100% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động khu vực công có kiến thức và kỹ năng sử dụng nền tảng số; toàn bộ học sinh, sinh viên được trang bị kỹ năng số; ít nhất 80% người dân trưởng thành có khả năng làm chủ các công cụ công nghệ trong môi trường số hóa. Phó Chủ tịch UBND quận Đống Đa Nguyễn Thanh Tùng cho biết, quận đã nghiêm túc quán triệt và hiện thực hóa các chủ trương, đặc biệt chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt và đồng bộ trong công tác chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trên nhiều lĩnh vực. Qua đó, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền, đồng thời từng bước xây dựng hạ tầng số hiện đại, đồng bộ trên toàn địa bàn.

Quận Tây Hồ cũng đặt mục tiêu năm 2026 có trên 95% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong khu vực công có hiểu biết về chuyển đổi số, kiến thức và kỹ năng số, sử dụng được các nền tảng, dịch vụ số phục vụ công việc; 100% học sinh trung học được trang bị kiến thức, kỹ năng số để phục vụ học tập, nghiên cứu và sáng tạo, có kỹ năng an toàn trong học tập và tương tác xã hội trong môi trường số; 80% người lao động có kiến thức cơ bản về công nghệ số phục vụ sản xuất, kinh doanh, nâng cao năng suất lao động… Các đội hình “Bình dân học vụ số” tại cộng đồng, nòng cốt là Chi bộ Đảng, đoàn viên, thanh niên, học sinh, sinh viên, được trang bị kiến thức và kỹ năng trực tiếp “cầm tay chỉ việc” cho người dân, nhất là người lớn tuổi. Trong từng gia đình thì con cái dạy cho cha mẹ, ông bà, từ những thao tác cơ bản trên điện thoại thông minh, cách sử dụng các ứng dụng hữu ích như VNeID, dịch vụ công trực tuyến, đến các kỹ năng giao dịch trực tuyến an toàn… Các đội hình “Bình dân học vụ số” tại cộng đồng được tổ chức với lực lượng nòng cốt là chi bộ Đảng, đoàn viên, thanh niên, học sinh, sinh viên – những người đã được trang bị kiến thức và kỹ năng để trực tiếp “cầm tay chỉ việc” cho người dân, đặc biệt là người cao tuổi. Trong mỗi gia đình, con cháu chỉ dạy cha mẹ, ông bà, hướng dẫn từ những thao tác cơ bản trên điện thoại thông minh, cách sử dụng các ứng dụng thiết yếu như VNeID, dịch vụ công trực tuyến, đến các kỹ năng giao dịch số an toàn. Mô hình này không chỉ lan tỏa tinh thần học tập số mà còn góp phần xây dựng một cộng đồng số hòa nhập và bền vững. Tất cả đều được hướng dẫn một cách tận tình, dễ hiểu. Tinh thần học tập từ già đến trẻ đều nghiêm túc và liên tục.

Theo Phó Bí thư Quận ủy, Chủ tịch UBND quận Tây Hồ Nguyễn Đình Khuyến, khi phong trào “Bình dân học vụ số” lan tỏa mạnh mẽ sẽ tạo nền tảng cho một xã hội học tập hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững trong thời đại số. Để phong trào đạt hiệu quả thực chất, quận tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của chuyển đổi số; tổ chức các lớp học, khóa học trực tuyến dễ tiếp cận, phù hợp với mọi đối tượng; huy động sự tham gia của cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân để cung cấp hạ tầng, thiết bị, tài liệu học tập và triển khai đào tạo kỹ năng số cho các nhóm yếu thế, người lớn tuổi, lao động tự do, giúp họ ứng dụng công nghệ vào công việc và cuộc sống.

Phổ cập tri thức chuyển đổi số đến toàn dân

Để phong trào “Bình dân học vụ số” thực sự lan tỏa và hiệu quả, hạ tầng thông tin phải được bảo đảm và dễ dàng tiếp cận đối với mọi người dân. Trong đó, mạng internet chính là mạch máu kết nối người dân với thế giới số.

Tại quận Ba Đình, nhận thức rõ vai trò thiết yếu của hạ tầng thông tin trong công cuộc chuyển đổi số, quận đã triển khai lắp đặt hệ thống wifi miễn phí tại khu vực công cộng, vườn hoa, sân chơi, những nơi tập trung đông người dân. “Chúng tôi xác định rõ rằng, hạ tầng là yếu tố tiên quyết để người dân có thể tham gia vào môi trường số. Với sự đồng hành của các doanh nghiệp, chúng tôi mong muốn mang kết nối internet đến gần hơn với từng người dân, từng gia đình, đặc biệt là những đối tượng có thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận internet cá nhân. Điểm phát wifi miễn phí này không chỉ là nơi để mọi người kết nối mạng, mà còn là những “điểm chạm số”, khuyến khích người dân tương tác với các nền tảng số, trong đó có nền tảng “Bình dân học vụ số” quốc gia. Chúng tôi cũng sẽ phối hợp tổ chức các buổi hướng dẫn trực tiếp tại các điểm này để hỗ trợ bà con làm quen và sử dụng hiệu quả các dịch vụ số” – Chủ tịch UBND phường Vĩnh Phúc Ngô Thị Thúy Lan nhấn mạnh.

Theo các chuyên gia công nghệ, để hướng tới một xã hội thông minh trong kỷ nguyên số, bên cạnh sự quan tâm đầu tư của Nhà nước, mỗi người dân cũng cần chủ động học hỏi, tìm tòi và thích nghi để không bị bỏ lại phía sau. Kiến thức về công nghệ, dữ liệu, trí tuệ nhân tạo; kỹ năng sử dụng công cụ số như điện thoại, phần mềm, nền tảng số và khả năng bảo vệ thông tin cá nhân trên không gian mạng đã trở nên thiết yếu như việc biết đọc, biết viết vậy. Hơn thế nữa, phong trào “Bình dân học vụ số” phải là quá trình liên tục, phải chuyển từ phong trào ban đầu thành văn hóa học tập, xã hội học tập. Văn hóa học tập suốt đời phải ngấm vào từng người dân. Đây cũng chính là một yêu cầu quan trọng để phong trào “Bình dân học vụ số” tiếp tục lan tỏa, góp phần đưa đất nước ta vững bước vào kỷ nguyên phát triển mới.

“

Kế hoạch số 05-KH/BCĐ57 “về triển khai Phong trào Bình dân học vụ số trên địa bàn thành phố Hà Nội” (do Ban Chỉ đạo Thành ủy về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ban hành ngày 22-4-2025) đã đặt ra các chỉ tiêu cụ thể giai đoạn 2025 – 2026. Theo đó, đến năm 2026: 100% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong khu vực công có hiểu biết về chuyển đổi số, kiến thức và kỹ năng số, sử dụng tốt các nền tảng, dịch vụ số phục vụ công việc; 100% học sinh từ cấp tiểu học được trang bị kiến thức, kỹ năng số để phục vụ học tập, nghiên cứu và sáng tạo, nhận biết được nguy cơ, có kỹ năng bảo đảm an toàn trong môi trường số; 100% người dân trưởng thành có tri thức cơ bản về chuyển đổi số, có kỹ năng số, sử dụng tốt thiết bị thông minh để khai thác thông tin, sử dụng nền tảng, dịch vụ số thiết yếu, tham gia tương tác, an toàn trên môi trường số; phấn đấu trên 85% dân số trưởng thành có điện thoại thông minh; duy trì vị trí nằm trong top 5 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước về tỉ lệ người dân trong độ tuổi trưởng thành đạt phổ cập tri thức về chuyển đổi số, kỹ năng số trên nền tảng VNeID…