Bán dẫn “cực mở” nhưng chỉ dành cho người giỏi: Việt Nam có thể làm gì? #bánđẫn #côngnghệcao #việtnam

## Bán dẫn “cực mở” nhưng chỉ dành cho người giỏi: Việt Nam có thể làm gì? #bánđẫn #côngnghệcao #việtnam

Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để tham gia chuỗi giá trị toàn cầu trong ngành công nghiệp bán dẫn – ngành công nghệ được xem là “xương sống” của nền kinh tế số. Tuy nhiên, con đường phía trước không dễ dàng. Các chuyên gia hàng đầu đã đưa ra những định hướng chiến lược quan trọng, từ việc phát triển chip chuyên dụng đến xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mạnh mẽ.

Tập trung vào chip chuyên dụng, không chạy đua công nghệ đỉnh cao:

Thay vì chạy theo công nghệ bán dẫn tối tân, các chuyên gia cho rằng Việt Nam nên tập trung vào phát triển các loại chip tầm trung, chuyên dụng. Đây là hướng đi khả thi hơn, phù hợp với năng lực hiện tại và giúp giảm sự phụ thuộc vào công nghệ độc quyền từ nước ngoài. Ví dụ như chip dùng trong viễn thông, chip căn cước công dân, chip IoT, hay chip mật mã. GS.TS. Trần Xuân Tú, Viện trưởng Viện CNTT và Bán dẫn, Đại học Quốc gia Hà Nội, đề xuất sử dụng kiến trúc mã nguồn mở RISC-V, một giải pháp đã được nhiều quốc gia, trong đó có Trung Quốc, áp dụng thành công.

Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng một “ngân hàng IP” dành riêng cho các thiết kế của người Việt, chia sẻ miễn phí hoặc với chi phí thấp. Điều này sẽ giúp hỗ trợ các nhóm nghiên cứu và thúc đẩy quá trình thương mại hóa sản phẩm. Bên cạnh đó, việc sở hữu ít nhất một nhà máy chế tạo bán dẫn, dù quy mô nhỏ, cũng là điều cần thiết cho an ninh quốc phòng, đặc biệt là tập trung vào công nghệ đóng gói tiên tiến (advanced packaging). Thực tế, một số doanh nghiệp Việt Nam như FPT Semiconductor và Viettel đã bắt đầu sản xuất chip cho IoT và mạng 5G, cho thấy tiềm năng sẵn có.

GS.TS. Chử Đức Trình, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội, khẳng định: “Bán dẫn là ngành cực mở, nhưng chỉ dành cho những đơn vị giỏi, người giỏi, sở hữu công nghệ tốt. Để thực hiện ước mơ nước giàu, nước mạnh, trước tiên sản phẩm phải bán được trên thị trường thế giới”.

Cơ chế đột phá và hệ sinh thái đổi mới:

Để hiện thực hóa tiềm năng, Việt Nam cần một cơ chế chiến lược hiệu quả và sự hợp tác chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp và các viện nghiên cứu. GS.TS. Lê Anh Tuấn, Chủ tịch Hội đồng Bách khoa Hà Nội, đề xuất thành lập hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, bao gồm cơ chế đặt hàng nghiên cứu trọng điểm, quỹ đổi mới sáng tạo (nhà nước đầu tư, doanh nghiệp vận hành), và liên minh đổi mới sáng tạo giữa các trường đại học. Vai trò của các doanh nghiệp lớn trong việc hỗ trợ về tài chính và cơ sở vật chất cũng vô cùng quan trọng.

GS.TS. Trần Xuân Tú đề xuất mô hình trung tâm liên kết giữa các trường đại học để chia sẻ thiết bị đắt đỏ, tránh lãng phí nguồn lực. Ông cũng kêu gọi tạo điều kiện thuận lợi cho việc hợp tác với các chuyên gia trong và ngoài nước, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Việc xác định rõ định hướng phát triển công nghệ của doanh nghiệp trong 5-10 năm tới sẽ giúp định hướng đầu tư cho nghiên cứu khoa học và đào tạo nguồn nhân lực.

TS. Võ Đình Bảo Quốc, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Quang Điện, đề nghị nghiên cứu mô hình khu thương mại tự do của Malaysia để thu hút đầu tư. Việt Nam cũng nên tận dụng cơ hội từ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu do địa chính trị. Điều này đòi hỏi nỗ lực trên nhiều mặt, bao gồm ngoại giao, an ninh kinh tế, và chính sách thuế quan.

Với định hướng rõ ràng và sự hợp tác chặt chẽ, Việt Nam hoàn toàn có thể tạo ra bước đột phá trong công nghiệp bán dẫn và nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để gia nhập chuỗi giá trị toàn cầu trong lĩnh vực công nghiệp bán dẫn – một ngành công nghệ cao được ví như “xương sống” của kinh tế số.

Các chuyên gia đã đề xuất những định hướng chiến lược, từ phát triển chip chuyên dụng đến xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, nhằm đưa Việt Nam trở thành một điểm đến hấp dẫn trong ngành công nghiệp này.

Phát triển chip chuyên dụng tầm trung thay vì chạy đua công nghệ

Chia sẻ tại tọa đàm “Chính sách đặc biệt để phát triển công nghệ chiến lược quốc gia” sáng 17/4, các nhà khoa học và chuyên gia đầu ngành đều cho rằng Việt Nam nên định hướng ngành công nghiệp bán dẫn để phát triển các chip tầm trung, chuyên dụng như chip dùng trong viễn thông, chip căn cước công dân, chip IoT hay chip mật mã… thay vì chạy đua công nghệ tối tân.

Theo GS.TS. Trần Xuân Tú, Viện trưởng Viện CNTT và Bán dẫn, Đại học Quốc gia Hà Nội, Việt Nam có thể tập trung vào hệ vi xử lý dựa trên mã nguồn mở RISC-V tương tự một số nước như Trung Quốc. Giải pháp này sẽ giúp chúng ta giảm lệ thuộc vào mã nguồn đóng độc quyền của nước ngoài.