Ván bài hạt nhân Mỹ – Iran: Đàm phán cấp cao tại Oman, cơ hội hay hiểm họa?
#Mỹ #Iran #ĐàmPhánHạtNhân #Oman #JCPOA
Reuters ngày 8/4 đưa tin, Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi xác nhận Iran sẽ tham gia các cuộc đàm phán cấp cao với Mỹ tại Oman vào ngày 12/4. Ông Araqchi chia sẻ trên mạng xã hội X: “Đây vừa là cơ hội, vừa là thử thách. Quả bóng lúc này đang ở trong sân của Mỹ.” Thông báo này được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố hai nước đang tiến hành đàm phán “ở cấp rất cao” về chương trình hạt nhân của Iran, khẳng định quá trình này phục vụ “lợi ích tốt nhất của Iran”.
Tuy nhiên, sự mập mờ vẫn bao trùm xung quanh hình thức đàm phán. Trong khi Tổng thống Trump khẳng định đây là cuộc đối thoại trực tiếp, Ngoại trưởng Araqchi cho biết đó sẽ là cuộc đàm phán gián tiếp, thông qua các bên trung gian. Điều này phản ánh một thực tế lâu nay: Iran luôn tỏ ra miễn cưỡng đàm phán trực tiếp với Mỹ chừng nào các lệnh trừng phạt của Washington chưa được dỡ bỏ. Tổng thống Trump cảnh báo Tehran sẽ “gặp nguy hiểm lớn” nếu đàm phán thất bại, thậm chí trước đó ông còn đe dọa sử dụng biện pháp quân sự.
Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Trump đã siết chặt các lệnh trừng phạt đối với Iran và tuyên bố muốn “loại trừ hoàn toàn” chương trình hạt nhân của nước này. Điều này ngầm hiểu rằng Washington mong muốn một thỏa thuận cứng rắn hơn so với Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA) năm 2015. JCPOA là thỏa thuận mà các cường quốc đồng ý dỡ bỏ lệnh trừng phạt quốc tế với Iran để đổi lấy việc Tehran hạn chế chương trình hạt nhân của mình xuống mức chỉ phục vụ mục đích dân sự. Mỹ đã rút khỏi JCPOA vào năm 2018.
Trái ngược với lập trường của Mỹ, Iran mong muốn một thỏa thuận mới cởi mở hơn JCPOA. Ngoại trưởng Araqchi khẳng định năng lực hạt nhân của Tehran đã “tiến triển đáng kể” trong thời gian qua, và Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI) tuyên bố nước này kiên quyết bảo vệ “quyền hạt nhân” của mình. Cuộc đàm phán sắp tới tại Oman hứa hẹn sẽ là một bước ngoặt quan trọng, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro và thách thức đối với cả hai bên. Liệu đây có phải là bước tiến tới một giải pháp hòa bình hay lại là tiền đề cho một cuộc khủng hoảng mới? Câu trả lời vẫn còn bỏ ngỏ.
Reuters hôm nay (8/4) dẫn lời Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi thông báo nước này sẽ tham gia các cuộc đàm phán cấp cao với Mỹ tại Oman vào ngày 12/4 tới. “Đây vừa là cơ hội, vừa là thử thách. Quả bóng lúc này đang ở trong sân của Mỹ”, ông Araqchi nêu trong bài đăng trên X.
Cờ Mỹ và cờ Iran xuất hiện tại một vòng đàm phán diễn ra cách đây nhiều năm. Ảnh: Frontier Post
Tuyên bố của ông Araqchi được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 7/4 tuyên bố hai nước đang tham gia các cuộc đàm phán “ở cấp rất cao” về chương trình hạt nhân của Iran, đồng thời khẳng định tiến trình đối thoại phục vụ “lợi ích tốt nhất của Iran”.
Chưa rõ liệu các cuộc đối thoại sẽ diễn ra theo hình thức nào tại Oman. Tổng thống Trump khẳng định đối thoại Mỹ-Iran diễn ra trực tiếp, còn Ngoại trưởng Iran Araqchi quả quyết nó sẽ diễn ra gián tiếp, tức thông qua các bên trung gian.
Iran từ lâu tỏ ý không muốn thương lượng trực tiếp với Mỹ chừng nào Washington chưa dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt. Trong khi đó, Tổng thống Trump cảnh báo Tehran “sẽ gặp nguy hiểm lớn” nếu đàm phán thất bại. Ông Trump trước đó thậm chí đe dọa sử dụng biện pháp quân sự với Iran.
Sau khi nhậm chức, Tổng thống Trump siết chặt trừng phạt Iran và khẳng định muốn “loại trừ hoàn toàn” chương trình hạt nhân của Iran, đồng nghĩa Washington hi vọng đạt một văn kiện cứng rắn hơn thỏa thuận 2015, có tên chính thức là Kế hoạch Hành động toàn diện chung (JCPOA).
Trong JCPOA, các cường quốc đồng ý dỡ bỏ lệnh trừng phạt quốc tế chống lại Iran để đổi lại việc Tehran hạn chế chương trình hạt nhân của họ xuống ngưỡng chỉ có thể phục vụ các mục đích dân sự. Mỹ rút khỏi JCOPA năm 2018 trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump.
Ngược lại, Iran muốn thỏa thuận mới phải cởi mở hơn so với JCPOA. Ngoại trưởng Iran Araqchi tháng trước khẳng định năng lực hạt nhân của Tehran đã “tiến triển đáng kể”, còn Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI) tuyên bố Iran kiên quyết bảo vệ “quyền hạt nhân”.
Khám phá thêm từ Rao vặt giá tốt
Đăng ký để nhận các bài đăng mới nhất được gửi đến email của bạn.