Cơ Quan Điều Tra VKSND Tối Cao: Thẩm Quyền Và Những Vụ Án Lịch Sử

Cơ Quan Điều Tra VKSND Tối Cao: Thẩm Quyền Và Những Vụ Án Lịch Sử

#PhápLuật #ĐiềuTra #VKSNDTốiCao #CảiCáchTưPháp #ChốngThamNhũng

Ngày 2-4, Bộ Công an trình Chính phủ dự thảo Luật Tổ chức Cơ quan Điều tra Hình sự (sửa đổi) với 9 chương, 54 điều, giảm 1 chương và 19 điều so với luật hiện hành. Đáng chú ý, dự thảo không đề cập đến tổ chức, nhiệm vụ của Cơ quan Điều tra (CQĐT) trực thuộc Viện Kiểm sát Nhân dân (VKSND) Tối cao, làm dấy lên tranh luận về vai trò của cơ quan này trong hệ thống tư pháp.

### Thẩm Quyền CQĐT VKSND Tối Cao: Điều Gì Đang Bị Bỏ Qua?
Theo Luật Tổ chức CQĐT Hình sự 2015, CQĐT VKSND Tối cao là một trong ba cơ quan điều tra chính (cùng CQĐT Công an nhân dân và Quân đội nhân dân). Cơ quan này có thẩm quyền điều tra các tội phạm:
– Xâm phạm hoạt động tư pháp (Chương XXIII Bộ luật Hình sự).
– Tham nhũng, chức vụ (Chương XXIV) do cán bộ tư pháp, kiểm sát viên, thẩm phán, công chức thi hành án thực hiện.

Luật sư Đỗ Khắc Tất Hưng (Đoàn Luật sư TP.HCM) nhấn mạnh: *”CQĐT VKSND Tối cao đóng vai trò then chốt trong đấu tranh chống tham nhũng nội bộ ngành tư pháp, đảm bảo tính minh bạch của hệ thống.”*

### Những Vụ Án “Chấn Động” Do CQĐT VKSND Tối Cao Điều Tra
1. Vụ Ngô Thanh Phong, Nguyễn Văn Nên, Phạm Văn Út (Công an Tiền Giang): Lợi dụng tiền tang vật gửi ngân hàng, thu lợi 1,2 tỷ đồng.
2. Vụ Nguyễn Hồng Đông, Ma Đình Chinh (Công an Bạch Thông, Bắc Kạn): Nhận hối lộ 40 triệu đồng để bỏ qua vụ vận chuyển lâm sản trái phép.
3. Vụ Lê Ngọc Phổ (Kiểm sát viên Nha Trang), Nguyễn Hữu Mạnh (Thư ký TAND Đắk Lắk), Trương Thị Hoa (Phó Chánh án Ea Kar): Các vụ nhận hối lộ, làm sai lệch hồ sơ gây bức xúc dư luận.

*”Những vụ án này chứng minh CQĐT VKSND Tối cao là ‘lá chắn’ quan trọng chống tiêu cực trong ngành tư pháp”* – LS Hưng phân tích.

### Tranh Cãi Về Dự Thảo Bỏ Quy Định CQĐT VKSND Tối Cao
Bộ Công an đề xuất 2 phương án:
1. Loại bỏ hoàn toàn CQĐT VKSND Tối cao.
2. Giữ lại nhưng không cho điều tra cán bộ Viện Kiểm sát.

Ngày 26-3-2025, VKSND Tối cao phản đối, yêu cầu giữ nguyên thẩm quyền. Tuy nhiên, dự thảo ngày 2-4-2025 đã chọn phương án 1, bỏ hết quy định về CQĐT này.

### Hệ Lụy Nếu “Khuyết” Một Cơ Quan Giám Sát Quyền Lực?
Giới chuyên gia lo ngại:
– Thiếu cơ chế độc lập để điều tra tội phạm trong ngành tư pháp.
– Nguy cơ giảm hiệu quả chống tham nhũng nội bộ.

#CânBằngQuyềnLực #CảiCáchHànhChính #TưPhápĐộcLập

*Bài viết: Thảo Hiền*

—
Câu hỏi mở: Liệu việc loại bỏ CQĐT VKSND Tối cao có tạo “khoảng trống” trong công tác chống tham nhũng? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn!
#BạnNghĩGì #PhảnBiệnPhápLuật

Ngày 2-4, Bộ Công an đã có tờ trình Chính phủ về dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự (sửa đổi).

Dự thảo luật gồm 9 chương, 54 điều; giảm một chương và 19 điều so với luật hiện hành. Dự thảo mới không nhắc đến tổ chức bộ máy, nhiệm vụ, quyền hạn của Cơ quan điều tra của VKSND Tối cao.

Nhiều bạn đọc thắc mắc, theo luật hiện hành thì Cơ quan điều tra (CQĐT) của VKSND Tối cao có chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn gì?

Luật sư Đỗ Khắc Tất Hưng, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết:

Luật sư ĐỖ KHẮC TẤT HƯNG

Theo Luật Tổ chức CQĐT Hình sự 2015, CQĐT của VKSND Tối cao là một trong số ba CQĐT thuộc hệ thống CQĐT (bên cạnh CQĐT của Công an nhân dân và CQĐT trong Quân đội nhân dân).

Là cơ quan trực thuộc VKSND Tối cao, CQĐT của VKSND Tối cao có nhiệm vụ chính là điều tra các tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp và tội phạm tham nhũng, chức vụ (theo Chương XXIII, XXIV Bộ luật Hình sự) do cán bộ, công chức thuộc CQĐT, TAND, VKSND, cơ quan thi hành án, người có thẩm quyền tiến hành hoạt động tư pháp thực hiện khi các tội phạm đó thuộc thẩm quyền xét xử của TAND hoặc Tòa án quân sự.

LS Hưng chia sẻ trong những năm qua, CQĐT VKSND Tối cao đã tiến hành điều tra nhiều vụ án trọng yếu. Tiêu biểu là vụ án của Ngô Thanh Phong, Nguyễn Văn Nên và Phạm Văn Út – bị khởi tố về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” do lợi dụng tiền tang vật để gửi ngân hàng, thu lợi nhuận trên 1,2 tỉ đồng xảy tại Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Tiền Giang.

Bên cạnh đó, vụ án của Nguyễn Hồng Đông và Ma Đình Chinh thuộc Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế, chức vụ của Công an huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn cũng bị khởi tố về tội “Nhận hối lộ” khi trong quá trình xử lý vụ vận chuyển trái phép lâm sản, họ đã gợi ý, yêu cầu và nhận 40 triệu đồng nhằm hứa hẹn mang lại lợi ích cho đối tượng.

Ngoài ra, CQĐT VKSND Tối cao còn quyết đoán khởi tố điều tra nhiều vụ án xâm phạm hoạt động tư pháp và tham nhũng xảy ra trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tư pháp, cũng như xử lý các bị can có chức danh tư pháp được dư luận xã hội quan tâm. Điển hình như vụ Lê Ngọc Phổ – Kiểm sát viên của VKSND TP Nha Trang, Khánh Hòa bị xử lý về tội “Nhận hối lộ”; vụ Nguyễn Hữu Mạnh, thư ký TAND huyện Krông Năng, tỉnh Đắk Lắk, bị CQĐT VKSND Tối cao khởi tố về tội “Làm sai lệch hồ sơ vụ án”; vụ Trương Thị Hoa, Thẩm phán, Phó Chánh án TAND huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk, bị bắt về tội “Nhận hối lộ”, cùng nhiều vụ án lớn khác.

“Từ những vụ án lớn như vậy, CQĐT VKSND Tối cao đã thể hiện vai trò quan trọng trong việc đấu tranh với tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp, tham nhũng, chức vụ, đặc biệt ở trong những thời điểm mà cả xã hội rất quan tâm đến vấn đề này” – LS Hưng nói.

Những vụ án lớn được đưa ra xét xử từ kết quả điều tra của CQĐT VKSND Tối cao, đặc biệt là trong bối cảnh Đảng và Nhà nước chỉ đạo phải quyết tâm mạnh mẽ trong việc làm trong sạch bộ máy, đã giúp CQĐT VKSND Tối cao phát huy tối đa năng lực và vai trò của mình.

Ngày 20-3-2025, Bộ Công an đã ban hành Công văn số 1001/BCA-V03 đề nghị các cơ quan hữu quan tham gia ý kiến đối với Tờ trình và dự thảo Luật Tổ chức CQĐT Hình sự (sửa đổi) do Bộ này chủ trì soạn thảo.

Trong công văn này, Bộ đưa ra hai phương án: (1) loại bỏ CQĐT VKSND Tối cao, và (2) giữ lại CQĐT VKSND Tối cao nhưng không trao thẩm quyền điều tra đối với cán bộ của VKSND.

Đáp lại, vào ngày 26-3-2025, VKSND Tối cao đã gửi Công văn số 1296/VKSTC-C1, đề nghị giữ nguyên toàn bộ các quy định hiện hành liên quan đến CQĐT VKSND Tối cao.

Tuy nhiên, trong Tờ trình và dự thảo Luật Tổ chức CQĐT Hình sự (sửa đổi) mới nhất đề ngày 2-4-2025, Bộ Công an đã quyết định loại bỏ hoàn toàn các quy định về CQĐT VKSND Tối cao, tức theo phương án (1) đề cập ở trên.

THẢO HIỀN